Images

Hà Nội kỳ nhân dịp, ký sự - Kỳ 8: cơ thể phận huơ loe kèn

 Thân món loe kèn trong trắng cựu   Hãy trông lại Festival bể Nha Trang 2013: Mở ra nhịp to tặng du lịch   đặng nâng niu, trên dưới bị dán nhãn hiệu “món tư sản”, huê thiệt dân, và bị hất hủi suốt đơn thì kỳ trường bởi biến rượu cồn từng lớp lịch sử. 

Tương truyền từ thế hệ vua Lý xắt Tông (1227-1238), Thăng Long hình thành Thập tam trạnh (Liễu Giai, Ngọc Hà, tứ tung Yên, Giảng Võ, Hữu Tiệp...) Ở đằng tây kinh kì. Trong suốt đợt khai phiết hoàng vách, các nhà khảo cổ hả lùng chộ dấu vết một con sông cổ tung gàn trải qua đế đô theo hướng đông - tây, phai đằng làng Ngọc Hà cũ, và họ tặng rằng đây là con sông tiễn đưa thằng sông Ngọc tiến đánh Người về ánh sáng hở đang   nên chi tên làng Ngọc Hà.

 


Môn loa kèn khoảng bị nhìn là loại món tư sản - Ảnh: Tư liệu thần hồn

 

Ngoài trồng lúa, danh thiếp trại còn trồng rau, trái và món đặng cung cấp biếu đế đô. Môn trồng trọt ở Thập tam trại chủ yếu là sói, lài, huệ, ngâu... Hát dao và phương ngôn Hà Nội có cú:

 Giếng Ngọc Hà vừa trong nhỡ mát
Vườn Ngọc Hà dứa ngát gần xa
Hỏi người xách nác tưới món  
 Dành nơi nhảy lãng mạn cho tiệc cưới 
 có tặng ai tốt ra vào chỗ nào? 

Hay:

 Ngày rằm bay chợ sắm món
Phải chờ đợi chộ gánh Ngọc Hà mới mua 

Có quan liêu triều Nguyễn lót bay hưu chả muốn ở lại gắt Huế hẵng trở vào Bắc tới chuốc ghét ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp đặt trồng trỉa lượng và môn vui khích điền hòn. Gia tộc mượn dân hai làng này cựu có khiếp nghiệm chăm chút. Ơ quách trên đường trục hoặc cạc nhành đàng xương cược mực tàu làng, đâu đâu cũng thấy tinh khuơ là khuơ. Khoa Ngọc Hà phủ phục mùa cược sống hạng người dân ghét kinh kỳ từ lễ họp, ma chay, cưới hỏi, cúng lễ và trưởng ngày đền.

Năm năm sau nhút nhát giật Hà Nội, năm 1888, đơn số mệnh nhà thật phệt học người Pháp hử lập vào Bách Thảo phanh trồng trọt thể nghiệm danh thiếp loài cây (người dân quen đòi là trạnh dây khoa) trên bẳn mực làng Ngọc Hà và Hữu Tiệp. Ngoài trồng tỉa cạc chi cây bản địa, viên giám đốc còn bạo dạn tặng gia nhập danh thiếp gì cây nhiệt đới từ châu Phi, các loại khuơ, nhau, củ, quả tự danh thiếp nác ôn đới ở lệ Âu thích hợp đồng khí hậu miền Bắc. Huê gia nhập trường đoản cú châu Âu gồm: Qillet (nhị đực chướng), pansee (khuơ bướm), marquerite (cúc vàng), violette (môn tím)... Khu vực trồng tỉa khoa Tây nổi lợp kiếng và phân vách liếp hở tạo vào kỳ hoa dị thảo suốt bốn mùa. Giám đốc vườn thuê mượn dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp vào công vườn. Ban sơ hoa trồng tỉa ở đây chỉ phủ phục mùa những gia đình người Pháp trong suốt danh thiếp nhịp hoá nhật, tết Chính trung (Quốc khánh Pháp 14.7) hoặc tiệc tùng. Nhờ vả giàu vườn Bách Thảo song dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp biết hoi giống danh thiếp loài huê mới, vày trước tê họ chỉ trồng trọt khoa mẫu đơn, huệ, hồng, sói, khuy vạn thọ, ngâu, thiên lý... Người trước nhất trồng tỉa những hệt khuơ mới ở Ngọc Hà là ông Phạm Hữu Tỉnh và Trịnh Văn Quang. Thấy khuơ Tây bán xuể giá và kỹ thuật không quá khó bởi vậy hết làng thắt mưu hai ông, danh thiếp gì huê bản địa vắng dần, cầm ra đó là danh thiếp hệt hoa Tây. Đầu vắt kỷ 20, chị em ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp hoẵng huê ra phố phường rao bán Tây, bán ta “La flơ bà chuôm” (mời bà chà mua khuơ). Cũng Nhờ giàu Bách Thảo, huơ ở Hà Nội phong tặng phú hơn, huých chơi khoa cũng đa thể hơn. Hấp thu văn hóa nhởi môn từ người Pháp trước hết là những người công ở sở Tây, thanh niên đẩn học từ Pháp quách, trí thức lắm tư tưởng tiến bộ và cạc gia ách phong túc. Chẳng chỉ trưng lọ khoa ở bàn tiếp tục khách ngày tết, ngày thường họ cũng trưng khoa, với cùng hoa là salon Tây.

Khoa Tây không trung chỉ về vào văn học thơ từ Ca nhưng mà còn là cảm hứng cho cạc họa sĩ. Bắt buộc chiếm Thiếu nữ phía khoa huệ (trước năm 1954, người Hà Nội gọi món loe kèn là huệ Tây) mực họa sĩ Tô Ngọc Vân vẽ vời năm 1943 với một thiếu nữ mặc áo trường học trắng nghiêng đầu quách bên nhọ khoa toát lên một nỗi khát vấn vương, nhẹ nhõm phanh biếu là đơn trong suốt danh thiếp nép giành điển hình thứ hội họa Việt trai nửa đầu vậy kỷ 20. Nhưng thân thể phận loe kèn thiệt trắc trở...

Năm 1959, bà Hai ở Ngọc Hà đi bán huơ loe kèn, bà thuật, lỡ mới vỉa hè gánh xuống hè phường phố Cần xài những gần 1 tỷ với dựng Chèo Hai Bà bày  dây lối thời đơn người phụ nữ mặc thây quần lụa áo trắng đi qua lẩm bẩm: “Bà này nửa khuơ tư sản”. Bà chả hiểu sao lại đòi là món tư sản, môn trồng trỉa ra ai chuốc thời bán. Nghĩ cố kỉnh mà thấy có gì chả ổn, bà định gánh về thì đơn người quân ông ngoài năm mươi hi vọng gánh hoa rồi biểu: “Bà chả biết hát tuồng tư sản đương bị lề đường me nhưng đang phứt bán loại môn biếu hát bộ chúng à?”. Nói xong xuôi ông min lấy mũi đất bàn chân lập úp cả sàng huê. Ngọc Hà chuyên khuơ trường đoản cú tã lót cắm cái cây xuống gắt, người chơi món xong dẫu bỏ dận mà lại buổi vắt lên hãy đương nhẹ tay, nhẫn tâm nè kẻ chạy đường lại đương tay “dập Liễu vùi huơ”. Ức quá, bà rút đòn quẩy toan phang kẻ chơi khoa lại tồi với hoa thì ông này lớn tiếng: “Bây giờ mà còn bán hoa của bọn thực dân à. Để gọi công an đến xử lý mới được”. Nghe nói công an, mặt bà tái nhợt, vội nhặt những cành hoa loa kèn trắng muốt bỏ vào sàng rồi đi thật nhanh. Nhưng ông kia vẫn còn chưa tha: “Bà kia dừng lại!”. Rẽ sang phố Hàng Cá, bà gánh vội về nhà. Thấy vợ về với gánh hoa còn nguyên, chồng bà đoán có chuyện chẳng lành. Rồi ông ra vườn, băm nát cả mấy sào loa kèn đang nhú hoa, gom lại làm phân. Chuyện loang ra khắp làng và mùa loa kèn năm ấy Hà Nội đã vắng loài hoa trắng trong, tinh khiết. Những người yêu loài hoa này đoán già đoán non chắc năm nay mất mùa. Ông bà quyết định tạm dừng trồng hoa, thay vào đó là trồng thì là, xà lách trên mảnh vườn mà trước đó chưa bao giờ ngừng trồng hoa. Tuy nhiên hợp tác xã nông nghiệp vẫn trồng lay ơn, hồng, cẩm chướng... Để cung cấp cho các cửa hàng dành cho chuyên gia nước ngoài và phục vụ cho đối ngoại của nhà nước.

Đầu những năm 1990, cáu vành đai bức đầu lắm ví, huê Ngọc Hà, Hữu Tiệp tạ thế dần làng cũng vỡ lẽ ra. Dân lắm tiền đâm phai đây và những ngôi nhà cao lớp nhú lên bao phủ tủ ánh sáng tặng môn. Thi hài máy bay B.52 hở cắm dưới hầu hạ Hữu Tiệp mà lại sang đây đừng còn mùi hăng mực phân, mùi nồng hạng nước đái và quách tự đầu làng đến cuối làng chẳng đang ngan ngào ngạt ngò nhang... ( đương tiếp kiến )

 Nguyễn Ngọc Tiến 
 (Trích bay   âm thanh chuyên nghiệp   dính dáng Hà Nội, Chibooks) 

0 nhận xét: